Blog - Sztuczna inteligencja – szansa czy zagrożenie? Dlaczego budzi tak wiele obaw?

Sztuczna inteligencja (artificial intelligence) rozwija się w zawrotnym tempie, przekształcając wiele aspektów życia codziennego. Mimo jej ogromnego potencjału w dziedzinach takich jak medycyna, edukacja czy przemysł, wielu ludzi odczuwa niepokój związany z tą technologią. Strach przed sztuczną inteligencją wynika z różnych czynników, zarówno realnych zagrożeń, jak i mitów budowanych przez kulturę popularną i media.

Strach przed utratą miejsc pracy

Jednym z największych powodów obaw jest automatyzacja i potencjalne zastąpienie ludzi przez maszyny. W wielu branżach, zwłaszcza w sektorze produkcji, logistyki, finansów, administracji publicznej oraz usług, sztuczna inteligencja jest w stanie wykonywać zadania szybciej i efektywniej niż człowiek. To rodzi obawy o przyszłość rynku pracy i możliwość masowego bezrobocia. Ludzie boją się, że ich kompetencje staną się zbędne, a znalezienie pracy będzie coraz trudniejsze.

Zagrożone zawody obejmują:

• Pracowników linii produkcyjnych
• Kierowców transportu drogowego (ze względu na rozwój pojazdów autonomicznych)
• Pracowników call center i obsługi klienta
• Kasjerów i pracowników handlu detalicznego
• Analityków danych wykonujących rutynowe analizy
• Programistów
• Księgowych i analityków finansowych
• Grafików i specjalistów od obróbki zdjęć
• Tłumaczy i copywriterów
• Prawników wykonujących rutynowe analizy prawne i przetwarzających dokumenty
• Pracowników administracji publicznej i prywatnej, szczególnie w obszarach związanych z przetwarzaniem dokumentów, archiwizacją danych oraz standardowymi procedurami biurowymi
• Pracowników medycznych w obszarach diagnostyki obrazowej i analiz laboratoryjnych, gdzie sztuczna inteligencja wspiera procesy decyzyjne

Nowe zawody powstające dzięki rozwojowi sztucznej inteligencji

Rozwój sztucznej inteligencji tworzy również nowe możliwości zawodowe. Wymagają one jednak nowych umiejętności, często związanych z technologią, kreatywnością i zdolnością do rozwiązywania złożonych problemów. Do zawodów przyszłości należą:

• Specjaliści ds. etyki sztucznej inteligencji
• Inżynierowie uczenia maszynowego (machine learning engineers)
• Trenerzy algorytmów sztucznej inteligencji (uczestniczący w dostosowywaniu modeli do potrzeb użytkowników)
• Analitycy danych w obszarze sztucznej inteligencji
• Projektanci interakcji człowiek-maszyna (human-machine interaction designers)
• Eksperci ds. bezpieczeństwa danych i prywatności
• Specjaliści ds. wdrażania sztucznej inteligencji w biznesie
• Konsultanci ds. transformacji cyfrowej
• Projektanci etycznych modeli AI
• Prawnicy specjalizujący się w regulacjach dotyczących sztucznej inteligencji
• Specjaliści ds. zdrowia cyfrowego i telemedycyny, integrujący rozwiązania AI z opieką nad pacjentem
• Analitycy procesów administracyjnych zajmujący się optymalizacją procedur z wykorzystaniem sztucznej inteligencji

Lęk przed nieprzewidywalnością sztucznej inteligencji wynika z obawy, że w miarę jak AI staje się coraz bardziej złożona i autonomiczna, jej działania mogą wyjść poza zrozumiałą kontrolę człowieka. W początkowych fazach rozwoju sztuczna inteligencja jest zaprogramowana do podejmowania decyzji na podstawie zestawu ustalonych zasad i danych. Jednak w miarę jak systemy te stają się bardziej zaawansowane, istnieje ryzyko, że będą one podejmować decyzje na podstawie algorytmów, których działanie jest trudne do przewidzenia, nawet przez twórców tych systemów.

Przykładem może być sytuacja, w której AI analizuje ogromne zbiory danych i na ich podstawie wyciąga wnioski, które mogą być nieoczywiste lub nieintencjonalne. Z biegiem czasu system może rozwinąć swoje własne ścieżki myślenia, które niekoniecznie będą spójne z oczekiwaniami czy celami, które założyli programiści. Takie nieprzewidywalne wyniki mogą wprowadzić niepokój, zwłaszcza w sytuacjach, w których decyzje AI mają wpływ na życie ludzi, jak w przypadku autonomicznych pojazdów, medycyny, a także w obszarze polityki i zarządzania kryzysowego.

Dodatkowo, lęk przed nieprzewidywalnością AI nasila się, gdy pojawia się pytanie o to, w jaki sposób systemy te mogą "uczyć się" i zmieniać swoje decyzje bez udziału człowieka. Jeśli maszyna będzie w stanie modyfikować swoje cele na podstawie nowo zdobytej wiedzy, a proces ten będzie niewidoczny lub niezrozumiały dla ludzi, może to prowadzić do sytuacji, w których AI podejmie decyzje, które są niezgodne z ludzkimi wartościami czy interesami.

Tego rodzaju niepewność rodzi obawy o możliwość wystąpienia błędów w algorytmach, które będą miały nieprzewidywalne konsekwencje, takie jak błędna diagnoza medyczna, decyzje finansowe, czy nawet działania militarnego charakteru. Tego typu sytuacje mogłyby prowadzić do poważnych kryzysów, a w najgorszym przypadku, do utraty kontroli nad technologią, której nie da się już przewidzieć ani naprawić.

Dlatego tak ważne jest, aby w procesie rozwoju AI towarzyszyły jej odpowiednie mechanizmy zabezpieczające oraz transparentność działania. W przeciwnym razie, w miarę jak technologie te będą się rozwijać, lęk przed ich nieprzewidywalnością będzie narastać, a pytanie o to, kto tak naprawdę kontroluje sztuczną inteligencję, stanie się coraz bardziej palące.