Blog - Szczęście to nie cel, tylko efekt uboczny: Dlaczego warto działać, nawet gdy nie masz pewności?

Otrzymałem w nocy SMS-a, w którym młody, utalentowany mężczyzna zastanawia się, czy życie w ogóle ma na celu bycie szczęśliwym. To pytanie, które dręczy nie tylko jego, ale i największe umysły w historii ludzkości. Od filozofów po poetów, od naukowców po zwykłych ludzi – wszyscy w pewnym momencie zadają sobie to samo pytanie. A ja Ci powiem tak: życie to nie tylko dążenie do szczęścia, ale także do sensu, rozwoju i… dobrej kawy. Ale po kolei: 

Zacznijmy od filozofii. Epikur, starożytny grecki filozof, twierdził, że szczęście to brak cierpienia. Brzmi prosto, prawda? Ale Epikur nie mówił, że szczęście to wieczna euforia. To raczej stan spokoju, w którym nie dręczą nas niepotrzebne troski. Z kolei Arystoteles uważał, że szczęście (czyli eudajmonia) to nie chwilowa radość, ale życie zgodne z cnotą i realizacją swojego potencjału. Czyli nie chodzi o to, by cały czas się uśmiechać, ale by robić coś, co ma sens.

A teraz przenieśmy się do literatury. Pamiętasz „Małego Księcia” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego? Bohater tej książki odkrywa, że sens życia tkwi w relacjach, w trosce o innych i w odpowiedzialności za to, co się oswoiło. Czyli szczęście to nie tylko stan ducha, ale także działanie. A jeśli chodzi o humor, to przypomina mi się cytat z Terry’ego Pratchetta: „Szczęście to nie coś, co się ma. To coś, co się robi”. I tu dochodzimy do sedna.

Szczęście a działanie

Zastanów się: czy kiedykolwiek czułeś się naprawdę szczęśliwy, leżąc cały dzień na kanapie grając w ulubione gry? Pewnie tak, ale to szczęście jest ulotne. Prawdziwe, głębokie zadowolenie pojawia się wtedy, gdy coś tworzysz, gdy pokonujesz trudności, gdy rozwijasz się. To jak z bieganiem – na początku bolą Cię nogi, ale potem przychodzi endorfinowa euforia. Życie jest trochę jak maraton: nie chodzi o to, by cały czas się uśmiechać, ale by dotrzeć do mety z poczuciem, że dałeś z siebie wszystko.

Weźmy przykład z literatury – „Stary człowiek i morze” Hemingwaya. Santiago, główny bohater, walczy z ogromną rybą, a potem z rekinami. Czy jest szczęśliwy? Nie w tradycyjnym sensie. Ale czuje dumę, satysfakcję i sens, bo wie, że podjął wyzwanie. I to jest klucz: szczęście często przychodzi jako efekt uboczny działania, a nie jako cel sam w sobie.

A teraz trochę filozofii praktycznej. Viktor Frankl, psychiatra i autor książki „Człowiek w poszukiwaniu sensu”, twierdził, że najgłębszą potrzebą człowieka jest nie szczęście, ale sens. Frankl przeżył obóz koncentracyjny i zauważył, że ci, którzy mieli cel – czy to miłość do bliskich, czy pragnienie przetrwania, by opowiedzieć światu o zbrodniach – mieli większą siłę, by przetrwać. Czyli szczęście to nie cel, ale efekt uboczny życia z sensem.

A teraz trochę humoru. Wyobraź sobie, że życie to gra komputerowa. Gdybyś cały czas stał w bezpiecznym miejscu, nie zdobyłbyś punktów, nie odkryłbyś nowych poziomów i nie pokonałbyś bossów. Czyli byłoby nudno! Życie bez wyzwań to jak gra, w której nie ma przeciwników – może i bezpiecznie, ale po co w to grać?

A teraz coś z życia. Steve Jobs, twórca Apple, powiedział kiedyś: „Jedynym sposobem na wykonanie świetnej pracy jest kochanie tego, co się robi”. Czyli szczęście to nie cel, ale efekt pasji i zaangażowania. Albo J.K. Rowling – zanim napisała „Harry’ego Pottera”, była samotną matką na zasiłku. Ale wierzyła w swoją historię i działała. Efekt? Miliony szczęśliwych czytelników i ona sama, spełniona jako pisarka.

A teraz coś bliższego naszemu podwórku. Janusz Korczak, polski pedagog, mówił: „Nie ma dzieci, są ludzie”. Czyli każdy z nas ma potencjał, by działać, tworzyć i zmieniać świat. Nie chodzi o to, by być szczęśliwym od rana do wieczora, ale by robić coś, co ma znaczenie.

Więc, drogi Młody Przyjacielu, życie nie polega tylko na byciu szczęśliwym. Chodzi o to, by działać, rozwijać się, pokonywać trudności i znajdować sens w tym, co robisz. Szczęście przyjdzie samo, jak dobry przyjaciel, który pojawia się wtedy, gdy go nie szukasz.

Pamiętaj, że nawet najwięksi filozofowie, pisarze i naukowcy mieli wątpliwości. Ale to właśnie te wątpliwości popychają nas do przodu. Jak powiedział Sokrates: „Nieprzebadane życie nie jest warte życia”. Czyli działaj, zadawaj pytania, szukaj odpowiedzi, a szczęście będzie Twoim towarzyszem w tej podróży.

A na koniec cytat z Monty Pythona: „Always look on the bright side of life” („Zawsze patrz na jasną stronę życia”). Bo życie to nie tylko pytania, ale także odpowiedzi, które sam sobie znajdziesz. I pamiętaj: nawet jeśli czasem czujesz, że stoisz w miejscu, to tak naprawdę zawsze idziesz do przodu. Bo życie to ruch, a ruch to życie.

Więc do dzieła! Świat czeka na Twoje działania. A szczęście? Przyjdzie samo, jak deszcz po burzy.