Blog - Neuroekonomia: Mózg jako narzędzie decyzyjne

W ciągu ostatnich kilku lat, inwestorzy zaczęli dostrzegać, że podejmowanie decyzji finansowych to nie tylko analiza danych i prognozowanie trendów, ale także głębokie zrozumienie ludzkiej psychologii. Współczesne odkrycia z dziedziny neuroekonomii i psychologii finansowej rzucają nowe światło na to, jak emocje, nawyki i instynkty wpływają na nasze wybory inwestycyjne. Co więcej, zmienne rynkowe, takie jak cena kakao, pokazują, jak te psychologiczne mechanizmy działają w praktyce, zwłaszcza w warunkach nieprzewidywalności i zmienności rynkowej.

Neuroekonomia: Mózg jako narzędzie decyzyjne

Neuroekonomia to interdyscyplinarne pole badawcze łączące ekonomię, psychologię i neurobiologię w celu zrozumienia procesów decyzyjnych. W klasycznej teorii ekonomii zakładano, że ludzie są racjonalnymi podmiotami, które podejmują decyzje na podstawie pełnych informacji i analizy korzyści. Jednak odkrycia neuroekonomii pokazują, że nasze decyzje finansowe są często bardziej intuicyjne, niż byśmy się spodziewali.

Badania neuroekonomiczne wykorzystują nowoczesne technologie, takie jak fMRI (funkcjonalny rezonans magnetyczny), aby zbadać, które obszary mózgu aktywują się podczas podejmowania decyzji inwestycyjnych. Na przykład, badania wskazują, że układ limbiczny, odpowiedzialny za przetwarzanie emocji, odgrywa kluczową rolę w reakcjach na ryzyko i nagrody. Uaktywnienie się obszaru zwanego jądrem półleżącym (nucleus accumbens) podczas nagłych wzrostów cen może prowadzić do impulsywnego zakupu, podobnie jak stres lub strach aktywuje obszary mózgu odpowiedzialne za unikanie ryzyka, takie jak ciało migdałowate.

Psychologia finansowa: Jak emocje wpływają na inwestowanie

Psychologia finansowa (behavioral finance) bada, jak czynniki emocjonalne, poznawcze i społeczne wpływają na decyzje finansowe inwestorów. Amos Tversky i Daniel Kahneman, twórcy teorii perspektywy, odkryli, że ludzie nie są w pełni racjonalni i często podejmują decyzje w sposób przesunięty w kierunku unikania strat, nawet kosztem utraty potencjalnych zysków. To zjawisko zwane awersją do strat prowadzi do skłonności do utrzymywania stratnych pozycji z nadzieją na odwrócenie trendu oraz sprzedawania zyskownych aktywów zbyt wcześnie.

W praktyce oznacza to, że inwestorzy mogą podejmować suboptymalne decyzje, gdy emocje przewyższają chłodną kalkulację. W warunkach wysokiej zmienności, takich jak te obserwowane na rynku kakao w ostatnich latach, mechanizmy te mogą się nasilać. Inwestorzy, kierując się strachami przed spadkiem cen lub euforią wzrostu, mogą podejmować decyzje nieoptymalne dla długoterminowej strategii.

Rynek kakao: Wzrost zmienności i nowe wyzwania

Rynek kakao w ostatnich latach dostarcza fascynujących przykładów, jak zmienne rynkowe mogą wpływać na decyzje inwestycyjne i emocje inwestorów. Cena kakao jest mocno zależna od czynników klimatycznych, geopolitycznych oraz podaży i popytu. Zmiany klimatyczne i nieprzewidywalne warunki pogodowe w regionach, które są głównymi producentami kakao (głównie w Afryce Zachodniej, gdzie znajdują się takie kraje jak Wybrzeże Kości Słoniowej i Ghana), mają bezpośredni wpływ na podaż.

W ostatnich kilku latach ceny kakao były wysoce niestabilne, odnotowując zarówno gwałtowne wzrosty, jak i spadki. Na przykład, w latach 2020-2022 ceny kakao wzrosły w wyniku niepewności co do przyszłych zbiorów z powodu pandemii COVID-19 i związanych z nią zakłóceń w łańcuchach dostaw. Z kolei w 2023 roku ceny kakao spadły, co wywołało reakcje emocjonalne wielu inwestorów, którzy zaczęli sprzedawać swoje pozycje z obawy przed dalszymi stratami. A dzisiaj gdy znowu stopniowo rośnie...

Analiza cen kakao w ostatnich latach

Na przestrzeni ostatnich pięciu lat ceny kakao wahały się między 2 100 USD a 12 000 USD za tonę, co pokazuje znaczną zmienność. Wpływ na te fluktuacje miały zarówno czynniki zewnętrzne, takie jak zmiany klimatyczne i polityka handlowa, jak i wewnętrzne, związane z popytem na produkty czekoladowe w skali globalnej. Dzisiaj 7288 USD za tonę - jak piszę ten artykuł.

Dla inwestorów oznacza to, że emocje związane z rynkiem surowców, takich jak kakao, mogą wpływać na decyzje. Znając mechanizmy neuroekonomiczne i psychologiczne, można lepiej przygotować się na te zmienne i zarządzać emocjami w bardziej świadomy sposób, co pozwala na bardziej racjonalne podejmowanie decyzji w momentach nieprzewidywalności rynkowej.

Zastosowanie odkryć neuroekonomii i psychologii finansowej w praktyce

Współczesny inwestor nie może polegać jedynie na analizie technicznej czy fundamentalnej. Rozumienie psychologicznych pułapek i świadomość, jak emocje wpływają na decyzje, może pomóc w minimalizowaniu strat i maksymalizowaniu zysków. Oto kilka praktycznych wskazówek opartych na neuroekonomii i psychologii finansowej:

1. Monitoruj swoje emocje: Zrozumienie, kiedy czujesz strach lub euforię, jest kluczem do racjonalnego podejmowania decyzji. Warto regularnie oceniać swoje emocje, by unikać impulsywnych działań.

2. Zaufaj danym, nie emocjom: Upewnij się, że twoje decyzje inwestycyjne są poparte solidnymi analizami, a nie tylko intuicją czy emocjonalnymi reakcjami na zmienność rynku.

3. Unikaj mentalnych pułapek: Teoria perspektywy pokazuje, że ludzie mają tendencję do przeszacowywania ryzyka strat. Świadome zarządzanie tymi emocjami może prowadzić do bardziej zbalansowanych decyzji.

4. Dywersyfikacja i długoterminowe myślenie: Inwestorzy, którzy opierają swoje strategie na długoterminowych celach, a nie krótkoterminowych zyskach, są mniej podatni na wpływ emocji i nieprzewidywalność rynku.

Dla współczesnego inwestora znajomość zasad neuroekonomii i psychologii finansowej staje się coraz ważniejsza. Rynek kakao w ostatnich latach dostarcza doskonałych przykładów, jak emocje mogą wpływać na decyzje finansowe i jak mechanizmy związane z mózgiem mogą prowadzić do irracjonalnych działań w warunkach zmienności rynkowej. Inwestowanie w świadomość emocjonalną oraz zrozumienie wewnętrznych mechanizmów decyzyjnych może pomóc w budowaniu bardziej odpornej i zrównoważonej strategii inwestycyjnej.

Źródła:

1. Camerer, C. F., Loewenstein, G., & Prelec, D.. Neuroeconomics: How neuroscience can inform economics. Journal of Economic Literature, 43(1), 9-64.
2. Kahneman, D., & Tversky, A. . Prospect theory: An analysis of decision under risk. Econometrica, 47(2), 263-291.
3. Lo, A. W., & Repin, D. V. . The psychophysiology of real-time financial risk processing. Journal of Cognitive Neuroscience, 14(3), 323-339.
4. International Cocoa Organization (ICCO) – Reports on global cocoa market trends and pricing analysis.
5. Shiller, R. J. . Narrative economics: How stories go viral and drive major economic events. Journal of Economic Perspectives, 31(4), 95-114
6. Źródła własne - nastrojomierz.pl

 

Laboratorium Nastroju - nastrojomierz.pl