Blog - Mosty pokoleń: Jak być słuchanym? : Sztuka skutecznego wyrażania siebie i aktywnego słuchania? Część 3

To już trzecia część z serii Mosty pokoleń, która ma na celu poprawę komunikacji między rodzicami a dziećmi. W artykule "Jak być słuchanym?" odkryjesz, jak skutecznie wyrażać siebie i stać się uważnym, aktywnym słuchaczem w swojej rodzinie. Przekonasz się, że prawdziwa komunikacja to nie tylko mówienie, ale także słuchanie z empatią i zrozumieniem. Dzięki prostym, ale skutecznym technikom, dowiesz się, jak zbudować silniejsze więzi i unikać nieporozumień, które mogą prowadzić do konfliktów. Jeśli chcesz, by Twoje rozmowy były pełne zrozumienia i otwartości, sięgnij po tę część naszej serii. Razem z nami stwórz silniejsze mosty komunikacyjne w swojej rodzinie!

Skuteczna komunikacja jest fundamentem każdej relacji – zarówno rodzinnej, jak i zawodowej. W kontekście rodziny, umiejętność wyrażania siebie w sposób zrozumiały i słuchania innych z empatią jest kluczem do tworzenia silnych, zdrowych więzi. Warto jednak pamiętać, że mówienie i słuchanie to dwie strony tego samego procesu – bez umiejętności obu tych aspektów, rozmowy mogą stać się nieproduktywne, prowadzić do nieporozumień lub frustracji. Jak więc być skutecznie słuchanym i jak aktywnie słuchać, aby naprawdę zrozumieć drugą osobę?

1. Skuteczne wyrażanie siebie – klucz do bycia słuchanym

Często w rozmowach, zwłaszcza w rodzinach, wyrażanie siebie może sprawiać trudności. Chcemy, by nasze słowa były zrozumiane i przyjęte w sposób, który nie rani, ale przekazuje nasze emocje i potrzeby. Aby mówić w sposób skuteczny i być słyszanym, warto stosować kilka zasad:

• Używaj "komunikatu ja" – To technika, która pozwala wyrażać swoje uczucia i potrzeby, unikając obwiniania i oskarżania innych. Zamiast mówić "Zawsze mnie ignorujesz!", lepiej powiedzieć: "Czuję się pominięty/a, kiedy nie zwracasz na mnie uwagi." Dzięki temu, komunikat staje się bardziej o Tobie, a nie o tym, co robi druga osoba, co zmniejsza ryzyko obronnej reakcji.

• Bądź szczery i autentyczny – Autentyczność w komunikacji buduje zaufanie. Kiedy mówimy to, co naprawdę czujemy, nasz komunikat jest silniejszy i bardziej przekonujący. Jednak warto przy tym pamiętać o odpowiedzialności za swoje słowa – szczerość nie oznacza raniących wypowiedzi, ale wyrażanie siebie w sposób pełen szacunku.

• Używaj prostych i konkretnych słów – Często, wchodząc w skomplikowane opisy i długie wyjaśnienia, możemy stracić uwagę drugiej osoby. Staraj się mówić w sposób klarowny i zrozumiały, unikaj ogólników, które mogą być interpretowane na wiele sposobów.

• Dopasuj język do sytuacji – W zależności od kontekstu, warto dostosować sposób komunikacji. Inaczej będziesz rozmawiać z partnerem, a inaczej z dzieckiem. Dobierając odpowiednie słowa i ton głosu, zwiększamy szansę na to, że nasza wypowiedź zostanie zrozumiana i przyjęta w sposób, w jaki chcielibyśmy, by to się stało.

2. Aktywne słuchanie – fundament skutecznej komunikacji

Bycie słuchanym to nie tylko kwestia mówienia, ale przede wszystkim bycia zrozumianym. Kluczowym aspektem komunikacji jest aktywne słuchanie, które polega na pełnym skupieniu na rozmówcy, jego słowach i emocjach, a nie tylko na gotowości do odpowiedzi. Oto, jak można stać się aktywnym słuchaczem:

• Daj pełną uwagę rozmówcy – Aktywne słuchanie zaczyna się od bycia obecnym. W dzisiejszym świecie pełnym rozproszeń, łatwo jest w trakcie rozmowy myśleć o czymś innym, patrzeć na telefon czy rozmawiać z kimś, ale to tylko podważa wartość rozmowy. Kiedy ktoś mówi, warto odłożyć wszystkie inne czynności i dać mu pełną uwagę.

• Potwierdzaj zrozumienie – W trakcie rozmowy warto co jakiś czas potwierdzać, że rozumiemy, co druga osoba mówi. Można to zrobić, używając krótkich zwrotów typu: "Rozumiem", "Tak, to ma sens" lub parafrazując wypowiedź, np. "Więc czujesz się sfrustrowany, bo nie czujesz się doceniany?". Dzięki temu rozmówca czuje, że jest słuchany i rozumiany, co zwiększa jego poczucie bezpieczeństwa w rozmowie.

• Nie przerywaj – Choć może być kuszące, by wtrącić swoje zdanie, kiedy rozmówca mówi, staraj się poczekać do momentu, aż skończy. Przerywanie rozmówcy nie tylko może zniechęcać, ale także sprawia, że wypowiedź traci na wartości. Daj przestrzeń, by druga osoba wyraziła siebie w całości.

• Używaj mowy ciała – Aktywne słuchanie nie polega tylko na słuchaniu słów, ale także na pokazaniu, że jesteśmy zaangażowani. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego, kiwanie głową, odpowiednia postawa – wszystko to pokazuje, że jesteśmy obecni i zainteresowani tym, co mówi druga osoba.

• Zadawaj pytania otwarte – Pytania, które zaczynają się od "Jak?", "Co?" czy "Dlaczego?", pomagają rozwijać rozmowę i dają rozmówcy możliwość pełniejszego wyrażenia siebie. Zamiast pytać: "Czy to prawda?", lepiej zapytać: "Jak to się stało?" lub "Co czujesz w tej sytuacji?". Takie pytania zapraszają do głębszej rozmowy i pokazują, że naprawdę interesuje nas perspektywa rozmówcy.

3. Wzajemne zrozumienie – most między mówieniem a słuchaniem

Chociaż mówienie i słuchanie są dwoma kluczowymi elementami komunikacji, to prawdziwe zrozumienie następuje, kiedy obie strony – zarówno mówiący, jak i słuchający – angażują się w rozmowę. Warto pamiętać o kilku zasadach, które sprzyjają wzajemnemu zrozumieniu:

• Empatia: Aktywne słuchanie to nie tylko technika, ale także empatia, czyli zdolność do wczuwania się w emocje drugiej osoby. Rozpoznawanie jej potrzeb i przeżyć pozwala na głębsze połączenie i skuteczniejszą komunikację.

• Dawaj przestrzeń na emocje: W każdej rozmowie warto pamiętać, że za słowami często kryją się emocje, które trzeba uszanować. Nie zawsze musimy zgadzać się z opinią drugiej osoby, ale możemy okazać jej wsparcie i zrozumienie jej uczuć.

• Unikaj oceniania: Często w rozmowach mamy tendencję do oceniania zachowań drugiej osoby. "To było głupie" czy "Nie powinieneś tego robić" to komunikaty, które mogą utrudniać skuteczną rozmowę. Zamiast tego lepiej skupić się na własnych uczuciach i potrzebach.

• Pamiętaj o tonie głosu: Ton głosu jest nie tylko nośnikiem emocji, ale także może wpłynąć na to, jak nasza wypowiedź zostanie odebrana. Staraj się mówić spokojnie i serdecznie, unikając tonu, który może być odebrany jako oskarżenie lub krytyka.

4. Praktyczne ćwiczenie komunikacyjne dla rodziny

Aby poprawić zarówno wyrażanie siebie, jak i aktywne słuchanie, warto w rodzinie regularnie ćwiczyć tzw. "czas na rozmowę". Może to być cotygodniowy rytuał, w którym każdy członek rodziny opowiada o swoich uczuciach, myślach i doświadczeniach, a reszta aktywnie słucha i zadaje pytania. Takie ćwiczenie pozwala nie tylko na lepszą komunikację, ale również na budowanie więzi i wzajemnego zrozumienia.

Skuteczna komunikacja w rodzinie to nie tylko umiejętność mówienia, ale także słuchania z pełnym zaangażowaniem i empatią. Wyrażanie siebie w sposób jasny, szanujący drugą stronę, oraz aktywne słuchanie to kluczowe elementy, które pomagają zbudować silniejsze i zdrowsze więzi. Regularna praktyka obu tych umiejętności sprawia, że relacje stają się głębsze, a komunikacja bardziej otwarta i pełna zrozumienia.